کودک‌خبر صدای بلند کودکان
دانش‌آموزان معتبرترین مکاتب بریتانیا، بیش از ۱۳ هزار مورد اتهام آزار جنسی را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته‌اند.
این موضوع علاوه بر اینکه باعث ایجاد برنامه‌های حمایتی از آزاردیدگان شده، هم‌چنین منجر به گسترش بحث رضایت شده است و دانش‌آموزان در مورد این مفهوم آموزش می‌بینند.
اما بعضی از کارشناسان می‌گویند که آموزش مفهوم رضایت به نوجوانان کافی نیست و کارشناسانی که با کودکانی پنج ساله کار می‌کنند توضیح می‌دهند که چرا شروع این بحث از سن کم به کودکان کمک می‌کند.
آیا پنج‌سالگی خیلی زود است؟
انجو کیش، بنیانگذار سازمان آن‌تبو (UnTaboo) است که کارگاه‌های آموزشی روابط جنسی و امنیت جسمی در کاتب هند برگزارمی‌کند. او باور دارد که مطرح کردن این مباحث برای کودکان کوچک به آن‌ها کمک می‌کند که مالکیت بر بدن خود را بیاموزند و اهمیت احترام گذاشتن به حریم خصوصی دیگران را بفهمند.
انجو میگوید که در این کارگاه‌ها به کودکان یاد می‌دهند که «اگر نمی‌خواهید کسی شما را بغل کند، ایرادی ندارد که این را بگویید. می‌توانید به آن‌ها بگویید که ترجیح می‌دهید دست دهید یا بزنید کف‌دستش.»
جینین ساندرز، نویسنده استرالیایی کتاب‌های کودکان و معلم مکتب ابتدایی، کتاب‌هایی برای کودکانِ ۵ تا ۱۶ ساله می‌نویسد که مفهوم احترام گذاشتن به حریم‌های بدن را آموزش می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
کودک آزاری؛ علایم، عوامل و راه‌های درمان
برای پیش‌گیری از سوءاستفاده جنسی کودکان خود چه‌کار کنیم؟
چگونه کودک‌آزاری را تشخیص دهیم؟
برای مقابله با آزار جنسی، پسران را از کودکی آموزش دهید
او میگوید: «ما نیاز داریم که از مهارت‌های بنیادی شروع کنیم، یعنی آموزش به کودکانِ کوچک درباره اعتماد به نفس و توانمندسازی آن‌ها درباره حقی که نسبت به بدن‌شان دارند. بنابراین وقتی نوجوان می‌شوند به حقوق خود درباره بدن‌شان آگاه هستند، می‌دانند که بدن‌شان متعلق به آن‌هاست و اختیار آن را دارند.»
این بحث صرفاً درباره سکس نیست
بحث رضایت برای جینین صرفاً درباره رابطه جنسی به عنوان یک فرد بالغ نیست؛ بلکه هم‌چنین درباره القای مفاهیم امنیت و حریم خصوصی است.
او میگوید: «این بحث درباره نه گفتن به بغل یا بوسیدن است وقتی که پنج‌ساله هستید – حتی در مورد مادر کلان اگر نمی‌خواهید که شما را بغل کند. کودکان می‌توانند بگویند بله و می‌توانند بگویند نه، و باید به خواسته آن‌ها احترام گذاشت. نباید به طور طبیعی فرض کنید که می‌توانید کودکان را بغل کنید یا دست‌شان را بگیرید، لازم است که زبان بدن آن‌ها را مشاهده کنید و از آن‌ها بپرسید. معنای رضایت همین است.»
به گفته انجو تماس جسمی بین اعضای فامیل کاملاً عادی است و بغل کردن روش طبیعی نشان دادن محبت است. با این‌حال، تفاوت بین تماس خواسته یا ناخواسته در این نهفته است که ابتدا بررسی کنید انجام آن ایرادی نداشته باشد. این احترام باید به دیگران هم تعمیم یابد.
او گفت: «همان‌طور که بدن شما متعلق به شماست، بدن دیگران نیز متعلق به آن‌هاست و باید پیش از تماس آن‌ها بپرسید که آیا می‌توانم بغلت کنم؟ آیا می‌توانم روی پایت بنشینم؟»
والدینی که از پیشینه فرهنگی و مذهبی متفاوت هستند حتی اگر با آموزش بحث رضایت موافق باشند، ممکن است در مورد اینکه چطور موضوع را مطرح کنند با هم توافق نداشته باشند. سینتیا لولو، مربی آموزش جنسی در سنگال میگوید که یاد دادن این موضوع به کودکان که ایرادی ندارد اگر بگویند نه، می‌تواند به توانمندی آن‌ها کمک کند، به خصوص در مورد کودکانی با پیشینه متفاوت. او گفتک «ممکن است رفتار بی‌اهمیتی به نظر برسد، اما اثر آن درازمدت خواهد بود، به خصوص در فرهنگ‌های آفریقایی که کودکان تشویق نمی‌شوند تا جسور باشند یا با بزرگ‌ترها مخالفت کنند چرا که این رفتار بی‌احترامی شمرده می‌شود.»
رضایت یک مهارت است
با این‌حال، بنابر نظر هرسه این کارشناسان، آموزش رضایت به کودکان کافی نیست. آن‌ها باید بتوانند تشخیص دهند که رضایت چیست، چه زمانی باید از آن استفاده کنند و چگونه در عمل به کارش ببندند.
انجو میگوید که والدین باید مثال‌هایی از موقعیت‌های دنیای واقعی بیاورند، شامل اینکه چه واژه‌هایی را هنگام درخواست یا دادن رضایت باید به کار ببرند.
چگونه مفهوم رضایت را به کودکان بیاموزیم؟
«رضایت یک مهارت است و صرفاً یک ارزش نیست. به کودکان خود بیاموزید که موقعیت‌های دشوار و فشار از سوی هم‌سالان را مدیریت کنند و تصمیم‌های خوب بگیرند. با فرزند خود در مورد راه‌های پاسخ دادن در موقعیت‌های متفاوت ایده‌پردازی کنید.»
سینتیا در صنف‌های درس خود سعی می‌کند که افسانه‌های رایج در مورد اینکه پسر بودن به چه معناست و دخترها «باید» در چه فعالیت‌هایی شرکت کنند را بشکند. او توصیه می‌کند که به طور مرتب با فرزند خود چک کنید که آیا چنین تجربه‌هایی داشته تا بفهمید چه استراتژی‌هایی برای مدیریت این موقعیت‌ها استفاده کرده است.
به گفته سینتیا «در آفریقا، از پسرها انتظار می‌رود که مسلط باشند و دخترها را جلب کنند. از سوی دیگر همیشه به دخترها یاد می‌دهند که همراهی کنند و خوشایند باشند.»
او میگوید: «ما در صنف سوال‌هایی مانند این می‌پرسیم که اگر پسری شما را به رستورانت ببرد و برای شما گل بخرد و بعد از آن بخواهد با شما تماس جسمی داشته باشد اما شما راحت نباشید، چه می‌کنید؟ طرح این موقعیت کودکان را وادار می‌کند که فکر کنند چه می‌خواهند و چگونه ممکن است پاسخ دهند.»
مولفه حساس دیگر در این بحث آموزش آن است که رضایت می‌تواند داده شود، اما در مراحل بعد پس گرفته شود.
جینین میگوید: «مهم است که کودکان بفهمند می‌توانند نظرشان را در مورد رضایت دادن عوض کنند. شما می‌توانید هر زمانی در طول رابطه جنسی بگویید نه. این به معنای آن است که فرد مقابل باید فورا متوقف شود. وقتی یک دختر یا یک پسر به هر چیزی ‘نه’ میگوید، معنایش ‘نه’ است- معنایش ‘شاید’ یا ‘مطمین نیستم’ نیست.»
ایجاد فضای امن
والدین و سرپرستان کودکان چگونه می‌توانند موضوع رضایت را که گاهی دشوار می‌شود، مدیریت کنند؟ همه این سه کارشناس موافقند که این بستگی به گفت‌وگوی آزاد با کودکان هم در مکتب و هم در خانه دارد. جینین باور دارد که آموزش جنسی نباید به عنوان موضوع یک تک درس یا کارگاه انگاشته شود. در عوض، او پیشنهاد می‌کند که باید به کودکان ۱۳ تا ۱۸ ساله حمایت مداوم ارایه شود و یک معلم مخصوص این موضوع داشته باشند.
انجو پیشنهاد می‌کند که والدین باید به دنبال «موقعیت‌های آموزشی» برای شروع گفت‌وگو باشند که هنگام ورق زدن مجله یا تماشای تلویزیون به دست می‌آید. او توضیح می‌دهد که این برای کودکان فرصتی فراهم می‌کند تا سوال بپرسند و آن‌ها را وامی‌دارد تا نقادانه فکر کنند و دیدگاه‌ها و موقعیت‌های متفاوت را ببینند. این می‌تواند تفکر آن‌ها را شکل دهد.
او اضافه می‌کند: «از هر فرصتی برای انتقال اطلاعات استفاده کنید، چرا که حرف‌هایی که خودمانی گفته می‌شوند در ذهن کودکان می‌ماند.»
جینین بر این موضوع تاکید می‌کند که در صورت وقوع هرگونه رفتار آزارگرانه، مهم است که یک نوجوان بتواند به یک فرد بالغ معتمد برای گفت‌وگوی آزادانه نزدیک شود.
انجو هم اضافه می‌کند که «کودکان وقتی بتوانند در مورد این موضوعات در یک فضای امن بحث کنند، بهتر یاد می‌گیرند. شما باید به عنوان والد، فرد قابل اعتماد آن‌ها باشید تا حرف‌های‌شان را به شما بگویند و شما نیز آن‌ها را حمایت و راهنمایی کنید. برای ساختن چنین فضایی باید از سرزنش و قضاوت پرهیز کنید.»
منبع: بی‌بی‌سی
