پیامدهای دروغ گفتن والدین به کودکان

دکتر کیت روبرت

منبع: psychology today

کودک‌خبر، کابل: والدین با دروغ گفتن به فرزندان‌شان به آنها آسیب می‌زنند. وقتی کودک حقیقت را می‌داند ولی والدین با دانسته‌هایش مخالفت می‌کنند، او به خودش شک می‌کند. کودکان سالم در همان سنین پایین یاد می‌گیرند تا به حس درونی‌شان برای تشخیص درست و غلط اعتماد کنند چون والدین آنها را به این کار تشویق می‌کنند. این کار به او می‌آموزد که منبع دقیقی از اطلاعات است و حقیقت را می‌داند.

وقتی به کودکی بگوییم حقیقتی که می‌داند دروغ است، شک او به خودش به مرور زمان به بی‌اعتمادی نسبت به جهان پیرامونش منجر می‌شود. بدین صورت کودکان در پاسخ به تناقضاتی که به آنها گفته می‌شود تغییر رفتار می‌دهند. یعنی چیزی که می‌دانند حقیقت دارد دروغ است. اعتماد داشتن به خود در دوران کودکی یک عامل سازنده برای هویتی سالم است. وقتی والدین با صحیح بودن اطلاعات کودک مخالفت می‌کنند، او باید میان اعتماد به خود و والدینش یکی را انتخاب کند. این انتخابی نیست که کودک بعد از آن صحیح و سالم باقی بماند.

محققان در دانشگاه «ام‌آی‌تی» متوجه شدند که کودکان ساده لوح نیستند، بلکه حتی می‌توانند تشخیص بدهند چه زمانی والدین آنها به آنها دروغ می‌گویند. این موضوع باعث بی‌اعتمادی آنها به سرپرست‌شان می‌شود. کودکان حتی متوجه می‌شوند که شما اطلاعاتی را از آن‌ها پنهان می‌کنید.

حالا والدین برای محافطت از کودکان‌شان نسبت به حقیقت چه کار باید بکنند؟ در واقع والدین باید بپذیرند که نمی‌توانند به این شکل از فرزندان‌شان محافظت کنند و دروغ گفتن به فرزندشان باعث می‌شود کودک به فکر فرو برود که چرا پدر و مادرش حقیقت را نمی‌گویند.

در این‌جا فهرستی از اشتباهات رایج والدین آمده که به نام محافظت از کودک استفاده می‌شود:

۱- به کودک بگویید که مادر و پدرش عاشق یک‌دیگر هستند ولی نمی‌توانند با هم باشند. وقتی والدین جدا می‌شوند، عاشق یک‌دیگر نیستند. والدین باید این موضوع را به همین شکل بگویند. فرزندان باید بدانند که والدین‌شان دیگر نمی‌خواهند با هم زندگی کنند.

۲- وقتی والدین به علایق شخصی خود می‌پردازند و از یک مراسم مهم می‌مانند، باید اشتباه خود را بپذیرند و صمیمانه عذرخواهی کنند. اگر این کار را نکنند، کودکان یاد می‌گیرند که نمی‌توانند به پدر و مادرشان اعتماد کنند و این‌که دروغ گفتن راهی قابل قبول برای اجتناب از مسوولیت‌پذیری است.

۳- وقتی والدین ناسازگاری‌های‌شان را رد می‌کنند و به کودک می‌گویند که همه چیز درست است؛ درحالی‌که مثلاً پدر همیشه بیرون از خانه است و مادر همیشه ناراحت است. وقتی مشکلات والدین کاملاً آشکار است، به جای این‌که وانمود کنید همه چیز عادی است، بگویید پدر و مادر با هم اختلاف دارند.

۴- وقتی والدین می‌گویند: به من اعتماد کن! من فقط خیر تو را می‌خواهم؛ اما در نهایت خلاف این موضوع عمل می‌کنند. مثلاً وقتی حساسیت را برای نخریدن حیوان خانگی بهانه می‌کنند تا پول‌شان را برای نیازهای خودشان نگه دارند. آنها با این‌کار در مورد توانایی‌های‌شان و این‌که چقدر حاضرند برای فرزندشان هرکاری بکنند، دروغ می‌گویند.

۵- والدین هیچ‌گاه با اطمینان دروغ گفتن به فرزندان‌شان، به آن‌ها آرامش نمی‌دهند. وقتی به فرزندتان بگویید که مشکلی ندارد که موفق نشده یا همه چیز درست می‌شود، درحالی‌که هیچ تضمینی وجود ندارد، ترس و احساس نگرانی کودک‌تان از بین نمی‌رود. بهتر است مشکلات را شناسایی و ریشه‌یابی کنید تا این‌که یک موضوع پیچیده و دروغ از آن تحویل دهید.

۶- وقتی والدین مصرف مواد مخدر فرزند یا دیگر مشکلات رفتاری او را انکار می‌کنند و راجع به آن دروغ می‌گویند، عمل فرزندشان را به خاطر کسی که هست نادیده می‌گیرند. این شاید یک درخواست برای کمک باشد. نادیده گرفتن والدین در بعضی موارد مثل مصرف بیش از حد می‌تواند منجر به مرگ شود.

۷- به کودکان نگوییم احساسی که دارند واقعی نیست یا چیزی که دیده یا شنیده‌اند اشتباه بوده است. جملاتی مثل «دلت خیلی هم برای سگی که مرده تنگ نشده» یا «من این گپ را نزدم» این انکار کردن‌ها آسیب زننده است و باعث می‌شود کودک احساس تنهایی کند یا حس کند منظورش را نمی‌فهمند.

۸- والدین می‌توانند بدون تمرکز روی جزییات ناخوشایند، در مورد اتفاقات بد حقیقت را بگویند. یک حرکت خشونت‌آمیز را به صورت یک رفتار مشکل‌ساز توضیح دهید. لازم نیست در مورد انسانی که در این حادثه آسیب دیده یا شرح دقیق یک تجاوز وحشیانه توضیح دهید.

۹- وقتی پدر و مادر مریض شده‌، کارشان را از دست داده‌اند یا از موضوعی رنج می‌برند، کودکان می‌فهمند. برای والدین راحت‌تر است که شرایط پیش آمده را به نحوی که فرزند متوجه شود توضیح بدهند تا بتوانند راجع به آن حرف بزنند و مشکلات را هضم کنند. اگر کودکان خودشان حدس بزنند، گاهی اوقات افکارشان خیلی بدتر از واقعیتی است که با آن دست و پنجه نرم می‌کنید.

در حقیقت اگر والدین کودکان را حمایت کنند، آنها با هر مساله‌ی ناامید کننده‌ای کنار می‌آیند. برعکس، اگر به طور مداوم به آنها دروغ بگویید، کم کم به هر واقیعتی شک می‌کنند.