#کودکخبر، کابل: درهر خانه حداقل یک پایه و در برخی از خانههای دیگر دو تا سه پایه تلویزیون وجود دارند. کودکان زیادی وقت خود را صرف تماشای برنامههای تلویزیونی میکنند و قطعاً این برنامهها ارزشها و برداشتهای کودکان را از دنیا و واقعیتهای جامعه تحت تاثیر قرار میدهند.
بزرگسالان این توانایی را دارند که بین واقعیت و افسانه، خوب و بد تمایز بگذارند و بتوانند ذهنشان را از چیزی که جلوی چشمانشان به نمایش درآمده است، جدا کنند. ولی، کودکان خام و احساساتی هستند. کودکان چیزی را که میبینند و میشنوند، باور میکنند و دیدگاههایی را که به صورت دیداری و شنیداری جذاب به آنها ارایه میشود، قبول میکنند. کودکان این آمادگی را دارند که خود را با شخصیتهای محبوب و قوی تلویزیون شبیهسازی کنند و به مرور زمان، نقطه نظرهای مثبت یا منفی آنها را بپذیرند.
به نظر میرسد که کودکانِ بسیار تاثیرپذیر یا عجول، بیشتر مستعد این هستند که صحنههای خشونتآمیز را که میبینند، نمایش دهند و اجراکنند؛ در حالی که کودکان دیگر ممکن است دچار کابوس شوند و از صحنههایی که دیدهاند بترسند.
ما معتقدیم که تلویزیون به صورت یک واقعیت زندگی درآمده است و نمیتوان از آن چشمپوشی کرد. با اینکه بسیاری از والدین آرزو دارند که کاش میشد از تلویزیون به صورت موردی استفاده شود.
بیشتر بخوانید:
چرا مانع تماشای تلویزیون توسط نوزادان و کودکان نوپا شویم
تماشای زیاد تلویزیون و بازی ویدیویی بر عملکرد کودکان در مکتب اثر منفی میگذارد
تماشای خشونت در رسانهها، کودکان را پرخاشگر میسازد
نوزادان نباید مقابل صفحات تلوزیون و موبایل قرار بگیرند
والدین باید برای استفادهی سالم از تلویزیون، دست به انتخاب بزنند. به این ترتیب که برنامههای تلویزیون و زمانی را که کودکان برای تماشای آن سپری میکنند، تحت کنترول درآورند. در اینجا به هفت موردی اشاره میشود که میتوان با استفاده از این موارد، تماشای تلویزیون توسط کودکان را به درستی مدیریت کرد:
اول: فوراً الگویی را حاکم سازید
اگر میخواهید که تلویزیون تنها نقش کوچکی در زندگی کودک بازی کند، این الگو را از زمانی که کودکان هنوز خُردسال هستند و پیش از آنکه مشکلی ایجاد شود، حاکم بسازید و زمانی که کودک بزرگتر شد بازهم به کنترول خود ادامه دهید. ما پیشنهاد میکنیم برای اینکه بتوانید کودکان نوپایتان را خوب کنترول کنید، از پیش برنامهریزی کنید و جایگزینهای دیگر ارایه دهید.
- از پیش برنامهریزی کنید. سعی کنید علاوه برتلویزیون تماشا کردن کودکتان، تلویزیون تماشا کردن خودتان را تنظیم کنید. به محض این که از خواب بیدار شدید، تلویزیون را روشن نکید و تا شب، هنگامی که آرم پایان برنامه تلویزیون را روشن نگهندارید و با این کار یک زمینه ثابت برای تمام وقایع خانه ایجاد نکنید. اگر شما تماشاکنندهی بیهدف برنامههای تلویزیونی هستید، کودکانتان نیز چنین خواهند شد.
- جایگزینهای دیگری ارایه دهید. از تلویزیون به عنوان وسیلهای که با آن کودکانتان را یکجا آرام نگه میدارید، استفاده نکنید. اطمینان حاصل کنید که کودکتان فعالیتهای لذتبخش دیگری نیز دارد که او را شاد و سرگرم نگه میدارد و تلویزیون تنها برای تماشای برنامههای خاصی روشن کنید.
دوم: تماشای تلویزیون توسط اعضای خانواده را کنترول کنید
با بزرگتر شدن کودکان و تمایل آنها به تماشای تلویزیون، بیش از حدی که شما میخواهید، باید برنامهای برای تلویزیون تماشا کردن بریزید. در ابتدا تصمیم بگیرید که چه مدت زمانی و چه وقت به کودک اجازه خواهید داد که تلویزیون تماشا کند. ممکن است تصمیم بگیرید که کودک در زمانهای معینی بدون محدودیت تلویزیون تماشا کند و با اینکه در زمانهای معینی بدون محدودیت ولی تنها برنامههای تایید شده توسط شما را تماشا کند.
سوم: در باره قوانین عادلانه رفتار کنید
همیشه هنگامی که به هر دلیل میخواهید کودکتان تلویزیون تماشا نکند، قاطع و صریح باشید.
- سعی کنید تا حد امکان، تلویزیون را در میان یک برنامه قطع نکنید. برای کودکان بسیار سخت است که در وسط برنامه، تلویزیون را خاموش کنند.
- به کودک تذکر دهید. از قبل او را آگاه کنید که زمان تفریبی خاموش کردن تلویزیون چه موقع است. در مورد کودکان کوچکتر، به آنها بگویید که ده دقیقه دیگر فرصت دارند و سپس تلویزیون خاموش میشود. هنگامی که ده دقیقه پوره شد، تلویزیون را خاموش کنید یا این که به آنها بگویید: «وقتی این برنامه تمام شد، تلویزیون خاموش میشود.»
- اگر یک برنامه تلویزیونی با زمان صرف شام، زمان خواب یا برنامههای دیگر تداخل دارد، از آغاز اجازه تماشا کردن آن را ندهید.
چهارم: برنامههای تلویزیون تماشا کردن در خانه را تغییر دهید
اگر کودکتان به تماشای تلویزیون معتاد شده است و بیش از مقداری که شما تعیین کردهاید، تلویزیون تماشا میکند،، عاقلانه است که تغییراتی در این زمینه انجام بدهید.
- فعالیتهای دیگری را جایگزین دیدن تلویزیون بکنید.
- تعهد خانوادگی بگیرید. تمام اعضای خانواده را برای یک گرفتن یک تصمیم جمع کنید. از آنها یک تعهد جدی گروهی برای تغییر عادتهای تلویزیون تماشا کردن بگیرید. اطمینان حاصل کنید که کودکان میفهمند که تلویزیون تماشا کردن به مقدار زیاد، برای آنها خوب نیست و چرا. آنها را برای اجرای برنامههای تلویزیونی تماشا کردن و یا کمتر تلویزیون دیدن تحسین کنید.
- از تلویزیون برای ترغیب کودکان به مطالعه استفاده کنید. از آنجایی که بسیاری از فیلمهای تلویزیونی براساس کتابها ساخته شدهاند، کودکان را تشویق کنید که این کتابها یا کتابهای دیگر مربوط به موضوع را بخوانند.
پنجم: از تلویزیون به عنوان جایزه استفاده کنید
هنگامی که کودک از تلویزیون تماشا کردن لذت ببرد، دیدن تلویزیون میتواند یک تقویتکنندهی طبیعی برای رفتارهای دیگر او باشد. میتوانید تلویزیون دیدن را به فعالیتهای دیگری که قصد افزایش آن را دارید، منوط کنید. برای مثال، میتوانید بگویید: «احمد جان! اگر کارخانگیات را تمام کنی میتوانی نیم ساعت پیش از خوردن نان شب، تلویزیون تماشا بکنی.»
در آغاز زمان کار مورد نظر و تماشای تلویزیون را یکسان قرار دهید ولی بعداً میتوانید نسبت را کاهش دهید. به عنوان مثال، در ازاری یک ساعت بازی کردن در بیرون از خانه، به او اجازه نیم ساعت تلوزیون دیدن بدهید.
ششم: زمانی که در خانه نیستید، تماشای تلویزیون را کنترول کنید
برنامه تلویزیون دیدن، چه در خانه باشید و چه در خانه نباشید، باید اجرا شود. گاهی برای اجرای دقیق برنامه یکبار یادآوری کفایت میکند. ولی، گاهی واقعاً احساس میکنید که نمیتوانید به کودکتان اعتماد کنید که صرفاً برنامههای تعیین شده را تماشا کند و یا اینکه نگران این هستید که در غیاب شما تلویزیون ببیند. اگر مطمین نیستید که تلویزیون تا هنگام برگشت شما روشن نمیشود، میتوانید کلید انتخاب کانالها را از روی ریموتکنترول دربیاورید و یا اینکه از یک لاین قابل جدا شدن استفاده کنید.
هفتم: کودک را هنگام تماشای تلویزیون همراهی کنید
هرگاه میتوانید با کودکتان تلویزیون تماشا کنید تا بتوانید در مورد چیزی که میبینید گفتگو کنید. اگر کودک بتواند با فرد بزرگسالی تلویزیون تماشا کند و برنامهها را با او مورد بحث قرار دهد و این فرد بزرگسال بتواند او را تشویق کند که به برنامهها توجه کند و در ضمن آن تفسیرها و توضیحاتی به کودک ارایه کند، نتایج مثبت تماشای تلویزیون تقویت میشود و اثرات منفی آن کاهش مییابد.
- در مورد چیزی که در حال تماشای آن هستید، باهمدیگر گفتگو کنید. آیا این داستان واقعی یا تخیلی است؟ آیا کارهایی که در حال انجام است، خطرناک است؟ آدمها راجع به همدیگر چه فکر میکنند؟ با کودک در باره برنامههایی که تماشا میکنید صحبت کنید.
- در باره اخبار با کودک گفتگو کنید. یکی از خشنترین و واقعیترین برنامههای تلویزیون اخبار آن است. از مطالبی که کودک تماشا میکند، باخبر باشید و در مورد آن گفتگو کنید. به علاوه محتوای اخبار را با کودک مورد گفتگو قرار دهید تا به این ترتیب کودک راحتتر بتواند بفهمد در جهان چه میگذرد.
- در مورد آگهیهای تجارتی با کودک گفتگو کنید. به کودک یاد دهید که آگهیهای تجارتی را با یک دید انتقادی نگاه کند تا به این ترتیب بهفمد که هدف آنها این است که به او چیزی را بفروشند.