کودکخبر صدای بلند کودکان
منبع: UNICEF
کودکخبر، کابل: اگرمتوجه پیشرفت قابل ملاحظه و روبه جلو در کودکان شده‌اید، از قبیل یادگیری کامل مراحل دستشویی رفتن، اما به یک‌باره‌گی کودک‌تان به عقب بر می‌گردد و از دستشویی رفتن خودداری می‌کند، باید بگوییم این اتفاق برای همه می‌افتد و شما تنها نیستید. پسرفت در کودکان در حال رشد به ویژه کودکان نوپا امری طبیعی و شایع است.
ما با داکتر نانسی کلوز، استادیار مرکز مطالعه کودک در دانشکده پزشکی ییل و مدیر ارشد برنامه آموزش کودکان در مراحل ابتدایی کودکی در دانشگاه ییل، درباره این‌که چه عواملی باعث پسرفت کودکان می‌شود و چگونه می‌توان از طریق آن به کودکان خود کمک کرد، گفتگو کرده‌ایم.
پسرفت به چه مفهوم و عامل آن چیست؟
داکتر نانسی کلوز می‌گوید: «من ترجیح می‌دهم پسرفت را با ایده پیشرفت یک جا کنم. اکثرکودکان تمایل زیادی دارند که در دوران رشد، رو به جلو به پیش بروند یعنی پیشرفت داشته باشند. در کودکان یک انرژی طبیعی برای کاوش، اداره کردن و تسلط بر دنیای خود وجود دارد.»
با این‌حال، همراه با هیجان‌های ناشی از توانایی انجام کارهای جدید، استرس نیز به وجود می‌آید. به عنوان مثال، نوزادی که راه رفتن را یاد می‌گیرد ممکن است از مهارت جدیدی که به‌دست آورده خوشحال شود، اما هم‌زمان ممکن است درک کند که مادر و پدر اکنون از او دورتر هستند یا این‌که ممکن است به زمین بی‌افتد.
داکتر كلوز اضافه می‌کند: «بنابراین، هنگامی كه این موانع درمسیر رشد و پیشرفت کودک پیدا می‌شوند، شرایط برای آن‌ها بسیارطاقت‌فرسا شده و باعث نوعی پسرفت در آن‌ها می‌شود.»
رفتارهای پس‌رفت‌گرایانه چگونه به نظر می‌رسد؟
پسرفت می‌تواند بسیار متفاوت باشد، اما به طور کلی، به معنای انجام کاری از سوی کودک با روشی نیازمندانه‌تر و کودکانه‌تر است. ممکن است شما شاهد کج خُلقی، مشکلات در خوابیدن، در غذا خوردن یا پسرفت به روش‌های کودکانه صحبت کردن در کودک‌تان باشید. اگر کودکی مهارت‌های مربوط به لباس پوشیدن را یادگرفته باشد، ممکن است شاهد این باشید که این مهارت‌ها را از دست داده است. کلوز گفت: «ناگهان، فرزند شما دیگر نمی‌تواند کارهایی را که قبلاً انجام می‌داد را انجام دهد.»
پسرفت چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
به طور معمول رفتارهای پسرفتی را در کودکان نوپا و دوره ابتداییه مکتب مشاهده می‌کنیم، اما در واقع در هرسنی، حتی در نوزادان و کودکان بزرگ‌تر نیز این اتفاق می‌افتد. اگر در یک نوزاد پسرفت وجود داشته باشد، ممکن است لزوماً مشهود نباشد. کودک ممکن است کمی بیش از حد احساساتی و وابسته باشد، بیشتر گرسنه شود و غذا نیاز داشته باشد، بیشتر گریه کند و غُر بزند.
آیا پسرفت کودک یک امری معمول است؟
مطمین باشید، پسرفت امری معمول است. در حقیقت، انتظار آن وجود دارد و برای رشد و پیشرفت بیشتر کودک بسیار مفید است. این‌طور فکر کنید که کودک شما خود را برای پذیرش مسوولیت بیشتر آماده می‌کند. داکتر کلوز توضیح می‌دهد: «من بعضی از کودکان را می‌بینم که ممکن است درست قبل از این‌که بخواهند یک پیشرفت بزرگ و رو به پیش داشته باشند، عقب‌نشینی کنند و یا بعد از یک جهش رو به جلو، عقب روند و پسرفت داشته باشند. من فکر می‌کنم کودکان از نظر آنچه باعث پسرفت آن‌ها می‌شود و الگوهای پسرفتی که از خود نشان می‌دهند، با هم تفاوت دارند. معمولاً والدین با الگوهای حرکت کودک به جلو و سپس نیاز به کمی عقب رفتن آشنا می‌شوند.» پسرفت هم‌چنین وقتی کودکان خود را با شرایطی جدید وفق می‌دهند، مثل خواهر یا برادر بزرگ‌تر شدن یا برای اولین‌بار رفتن به پیش مکتب، بسیار معمول است.
والدین چگونه می‌توانند از کودکان‌شان در زمان پسرفت حمایت کنند؟
به کودکانتان خود اطمینان دهید. به آن‌ها بگویید که مصوون هستند و از پشتیبانی برخوردارند. سعی کنید بدون این‌که آن‌ها را شرم‌زده کنید، به آن‌ها نشان دهید که متوجه رفتار پسرفتی آن‌ها شده‌اید. داکتر کلوز توصیه می‌کند که این راه‌ها را امتحان کنید: «شما در حال یادگیری بسیاری از کارهای بزرگ هستید. این دوران و این کارها بسیار سخت هستند. گاهی احساس می‌کنید به کمک یک متخصص احتیاج دارید.» هم‌چنین بازی کردن می‌تواند ابزاری مفید برای بررسی و کار با احساسات دشوار باشد. نانسی کلوز گفت: «بازی خیالی و بازی نمادین ابزارهایی هستند که کودکان از آن‌ها برای رشد زبان، تفکر و ایده‌های خود در مورد جهان استفاده می‌کنند. بازی از نظر اجتماعی و عاطفی به آن‌ها کمک می‌کند که برخی چیزهایی را که با آن‌ها دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند اما لزوماً کلمات و توصیفی برای‌شان ندارند را بازگو کنند.» با مشاهده کودک خود درحالی که بازی می‌کند و یا شما با او بازی می‌کنید، می‌توانید درمورد آنچه بر او می‌گذرد، چیزهای زیادی را ببینید و متوجه شوید. گاهی ممکن است کودک شما برای مدتی نیاز به پسرفت داشته باشد. بسیار اهمیت دارد که اطمینان‌بخش باشید، انتظاراتی داشته باشید و محدودیت‌هایی نیز تعیین کنید. ناسی کلوز گفت: «یادگیری و درک این‌که کودکان حاکم جهان نیستند موضوعی بسیار مهم و اساسی برای کودکان نوپا است. این موضوع باعث بروز کج خُلقی‌های زیادی می‌شود. کودکانتان را از خود دور نکنید. به آن‌ها کمک کنید تا شیوه‌های سازگار و متناسب با سن خود را برای بیان برخی از احساسات دشوارتر پیدا کنند. کنار آن‌ها بنشینید، به آرامش و آسایش آن‌ها کمک کنید و در مورد احساسات آن‌ها فکر کنید. به عنوان مثال: تو خیلی عصبانی بودی برای این‌که دوستت اسباب‌بازی را به تو نداد و بعد تو او را تیله دادی. دفعه بعدی می‌توانی نوبت بگیری و از معلمت بخواهی به تو کمک کند.»
چه زمانی والدین باید نگران شوند؟
برخی از پس‌رفت‌ها ممکن است چند هفته طول بکشد، اما برای هرکودک متفاوت است. معمولاً اگر بتوانید اتفاقات رخ داده را با دقت بررسی کنید و از کودک‌تان حمایت کنید، به آن‌ها کمک می‌کنید تا راه‌شان را پیدا کنند. اگر به نظر می‌رسد بیش از آنچه فکر می‌کردید این روند طولانی شده است، حدود دو تا سه هفته، نانسی کلوز توصیه می‌کند که با روان‌شناس کودک تماس بگیرید. او می‌‌افزاید: «کودکان بسیار انگیزه دارند که در مراحل رشد پیشرفت داشته باشند و به جلو حرکت کنند، بنابراین اگر این انگیزه وجود نداشته باشد، من به عنوان متخصص نگران خواهم شد. اما وقتی که صحبت از پسرفت متناسب با مراحل رشد کودک می‌شود، فکر می‌کنم این پسرفت برای مدتی کوتاه باشد.»
