بازی، به رشد مناسب کودکان کمک می‌کند

کودک‌خبر، کابل: کودکان برای رشد مناسب به بازی کردن نیاز دارند. هنگام بازی کردن است که کودکان تجربه کردن، کشف‌ کردن، خود را شناختن و ارتباط برقرار کردن را می‌آموزند.

بازی کردن برای رشد کودک لازم است، چون به کودک این موقعیت را می‌دهد تا خودش را بشناسد، باور کند، تمرکز کردن و دقت‌ کردن را بیاموزد و قوه خلاقیت تخیل‌اش رشد کند.

دکتر محمدجواد قاسم‌زاده نویسنده‌ی کتاب روان‌شناسی کودک می‌گوید که بازی عبارت از هرگونه فعالیت‌ جسمی یا ذهنی هدف‌دار است که به صورت فردی یا گروی انجام شود و موجب کسب لذت و برآورده شدن نیازهای کودک گردد. آقای قاسم‌زاده می‌‌افزاید که کودکان نقاط قوت و ضعف خود از جمله تمایل به فرمان دادن یا فرمان بردن، تهاجم یا تسلیم، اجتماعی بودن یا منزوی بودن و هم‌چنین احساس دوستانه یا خصمانه، افسردگی یا شادی، امیال و آرزوهای خود را از طریق بازی نشان می‌دهند. به گفته‌ی او، کودکان به بازی‌های متفاوتی می‌پردازند که هرکدام از بازی‌ها نشان دهنده‌ی یکی از احساسات آنها می‌باشد.

دکتر محمدجواد قاسم‌زاده تاکید می‌کند که کودکان برای بیان رفتارهای پرخاشگرانه خود به بازی‌هایی می‌پردازند که در آن بتوانند با حمله و تخریب پدیده‌های عادی و معنوی راهی برای بروز خشم خود پیدا کنند. هم‌چنین برای بیان آرزوها و امیال خود به رویا و تخیل می‌پردازند و برای رسیدن به هرآنچه که آرزو دارند خود را با بازی‌های تخیلی سرگرم می‌کنند و سرانجام برای ساخت و پیدا کردن نقش مورد علاقه خود به بازی‌های تقلیدی می‌پردازند.

نوع بازی‌ها

بازی‌های جسمی از قدیمی‌ترین نوع بازی‌هاست. کودک برای خارج ساختن نیروهای اضافی خود و یا رهایی از خمودگی و خسکی، اوقاتی را به بازی‌های جسمی اختصاص می‌دهد. از مشخصات این بازی، نیاز به محیط مخصوص بازی و توان جسمی کودک در اجرای بازی است. بازی‌های جسمی می‌توانند هم به صورت گروهی و هم به صورت انفرادی و یا ترکیبی از دوی آنها انجام گیرد.

کودک در هردوره دست به بازی‌های تقلیدی می‌زند. کودک در آغاز به تقلید نقش مطمین دوستان، والدین، خواهران، برادران و کلاً نزدیکان می‌پردازد و از ایفای نقش آنها، بزرگ‌ترین لذت و تجربه را به‌دست می‌آورد. دوره‌ ابتدایی مکتب، بیشتر نقش آموزگاران را ایفا می‌کند و هنگامی که به سن نوجوانی نزدیک می‌شود، الگوی رفتاری او نیز تغییر می‌کند. از سنین کودکی یا نوجوانی به تقلید رفتار هم‌سالان خود می‌پردازد.

مهم‌ترین بازی که در آن احساسات، نیازها و عواطف کودکان می‌تواند بروز و ظهور کند، بازی نمایشی است. بازی نمایشی می‌تواند کمک کند تا کودک از خود مرکزی بیرون آید و متوجه بیرون خود شود و هم‌چنین به کودک فرصت می‌دهد تا شخصیت درونی خود را آشکار کند. هرچند بازی‌های تقلیدی و نمایشی باهم مشترک اند، اما نکته ظریف این‌جاست که در بازی تقلیدی، کوئدک سع به تقلید نقش دارد، در حالی که در بازی نمایشی کودک علاوه بر تقلید نقش، انتظار خود از آن نقش را نیز بیان می‌‌دارد.

بازی‌های نمادین، تخیلی و آموزشی نیز از دیگر نوع بازی‌های کودکان است. بازی نمادین نقطه اوج بازی‌های کودکانه است که از حدود یک‌ونیم تا دو سالگی آغاز و در پنج و شش سالگی به کمال خود می‌رسد و تا هشت و نه سالگی نیز ادامه می‌یابد.

هم‌چنین بازی تخیلی ریشه در خلاقیت کودک دارد. تخیل کودک به مروز و همگام با رشد ذهنی او از مرحله بازی‌های خارج شده و صحنه داستان‌ها و گفتارهای کودک کشانده می‌شود. نظریه‌ پردازان معتقدند که رشد تخیل کودک در هنگام کودکی و از طریق بازی می‌تواند باعث گردد تا تا در زندگی بزرگ‌سالی این کودکان تبدیل به هنرمندان، نویسندگان، نقاشان، مخترعا و کاشفانی بزرگ شوند.

هم‌چنین بازی‌های آموزشی برای تقویت و رشد قوای حسی و ذهنی کودک کمک می‌کند. آنچه در بازی‌های آموزشی مورد نظر است، چگونگی استفاده از بازی در رشد قوای حسی و حرکتی و به فعالیت واداشتن کودک از طریق تمرین با وسایل بازی است. از جمله بازی‌های آموزشی می‌‌توان از بازی‌های دستی مثل پازل نام برد.

بازی‌های مهیج نیز برای کودکان خیلی جذاب است. به همان اندازه که کودکان به شنیدن داستان‌های دلهره‌آور علاقه دارند، بازی‌های هیجان‌آوری که آنها را بترسانند را هم دوست دارند. مثل بازی بازی چشم‌پتکان.

با این‌حال، کودکان دوست دارند تا با والدین‌شان بازی کنند. کودک به شدت نیاز دارد هنگام بازی کردن همراهی‌ شود. هوشیاری کودک فقط زمان بازی کردن رشد نمی‌کند، بلکه در یک رابطه و همراهی شدن است که شکل می‌گیرد. اگر شما با کودکان‌تان بازی کنید، کودکان تان هم لذت بیشتری از بازی کردن می‌‌برند و هم بهتر یاد می‌‌گیرند که چگونه منظور خود را بیان کنند. هم‌چنین شما می‌توانید کم کم به کودکان‌تان بازی کردن را بیاموزید.

این گونه به رشد صحیح کودک و شکوفایی حس شناخت او کمک می‌کنید. کودکان به آسانی از غافل‌گیر شدن لذت می‌برند. فقط کافی است که صورت‌تان را پشت یک بالش کوچک پنهان کنید و پس از چند ثانیه بالش را از جلوی صورت خود بردارید و نام کودک خود را بگیرید. کودک شما به وجد می‌آید و این بازی را می‌پرستد.