Dr. Magdalena Battle
منبع: Lifehack
کودکخبر، کابل: اینکه به فرزندان خود مهارتهایی آموزش دهیم تا انسانهایی مسوولیتپذیر بار بیایند، چیزی نیست که طی یک روز یا یک هفته انجام شود.
این کار به زمان، تلاش، تداوم و پایداری در آموزش آنها طی دوران کودکی نیاز دارد. بهتر است آموزش مسوولیتپذیری به کودکان را از سنین پایین در کودک آغاز کنید. هرچه مهارتهای بیشتری ایجاد شود، در بزرگسالی مسوولیتپذیر تحویلی در جامعه خواهد بود.
بههرحال، کودکان بزرگ میشوند؛ پس بهعنوان والدین وظیفه دارید مهارتهایی به آنها بیاموزید تا در بزرگسالی افرادی مسوول باشند. طی این فرایند، در طول سالهای رشد کودک میتوانید به فرزندتان کمک کنید تا مهارتهای خود را پرورش دهند.
۱. آشپزی؛ از مهمترین مهارتها برای آموزش مسوولیتپذیری به کودکان
هر کودکی باید قبل از ورود به بزرگسالی یاد بگیرد چطور آشپزی کند. اگر نتواند آشپزی کند، مجبور است پول زیادی را در راه خرید غذا از بیرون هدر بدهد. همچنین درگیر رژیم غذایی ناسالم خواهد شد چون غذاهایی در بیرون تهیه شده نیاز به توانایی آشپزی کمتری دارند و اغلب با یک دستگاه مایکروفر هم آماده میشوند.
آموزش آشپزی مستلزم این است که کار با اجاق گاز را در ابتدا به کودکتان یاد دهید. برای این منظور، فرزندتان باید به سنی رسیده باشد که بتوانید کار با اجاق گاز را به او آموزش بدهید. فراموش نکنید ایمنی بر هر چیزی مقدم است.
بچهها از سنین پایین میتوانند مواد اولیه را مخلوط کنند یا در اندازهگیری آنها به شما کمک کنند. آموزش آشپزی و خصوصاً آشپزی سالم در سنین رشد که مهارتهای فردی کودکتان در حال پرورش است، بسیار مفید است و به او کمک میکند در آینده رژیم غذایی مناسبی داشته باشد. با بزرگترشدن کودکتان، میتوانید تکنیکهای پیچیدهتر آشپزی را به او آموزش دهید. زمانیکه فرزندتان شما و خانه را برای مستقل شدن ترک میکند، باید بداند چطور از اجاق گاز و فر استفاده کند. باید بلد باشد چطور دستور آشپزی را بخواند و به آن عمل کند.
زمانیکه در خانه از دستور غذایی استفاده میکنید، فرزندتان را مرحلهبهمرحله در انجام آن پیش ببرید و به این ترتیب به او کمک کنید تا مهارت آشپزی را یاد بگیرد. زمانیکه با فرزندتان آشپزی میکنید، کمکم به او اصطلاحات مربوط به آشپزی مانند مزهدار کردن و نحوهی استفاده از ابزار اندازهگیری را بیاموزید.
آموزش آشپزی به کودکتان با یک بار تجربه کردن اتفاق نمیافتد؛ باید در طول مسیر رشد همراه او باشید. مشارکت دادن فرزندتان در آشپزی هفتگی بهترین راه برای یاد دادن آشپزی به او خواهد بود. هربار فرزندتان در آشپزی همراه شماست، برای او توضیح دهید چه کاری انجام میدهید و دلیل آن چیست. به این ترتیب، او هر بار در آشپزخانه چیز جدیدی یاد میگیرد. درنتیجه، توانایی آشپزی فرزندتان در بزرگسالی بهتر خواهد شد. چه هدیهی ارزشمندی است که به دختر یا پسر خود عشق آشپزی و درست انجام دادن آن را یاد دهید.
۲. شستن لباسها
تصور کنید فرزند شما بزرگ میشود و برای ادامه تحصیل یا کار مجبور به زندگی مستقل میشود. وقتی نداند که چطور از ماشین لباسشویی استفاده کند، احتمالاً اغلب در گوشهای از خانه کوهی از لباسهای نشسته درست میکند و منتظر میماند که کسی آنها را برایش بشوید. دلیلش هم این خواهد بود که در خانهی شما فقط پدر و مادر (خودتان) حق استفاده از ماشین لباسشویی و خشککن را داشتهاند.
پس قبل از اینکه فرزندانتان خانه را ترک کنند، به آنها یاد دهید چطور از ماشین لباسشویی و خشککن استفاده کنند. آنها باید بلد هم باشند که چطور لباسهای شسته شده را تا کنند و کنار بگذارند. بهترین روش برای آموزش آنها این است که با نظارت شما و راهنماییهای مفیدتان کار شستوشوی لباسهایشان را خودشان انجام دهند.
بگذارید فرزندتان در تا کردن لباسهای شسته شده کمکتان کنند. کار با ماشین لباسشوییِ خانه را به آنها یاد دهید. بگذارید کارِ شستن لباس بخشی از وظایف روزمرهی آنها باشد. این کار نه تنها در آموزش مسوولیتپذیری به کودکان موثر است، بلکه باعث میشود کار خانه برای شما سبکتر شود.
۳. مسوولیت مالی
بچهها باید بدانند چطور مسایل مالی خود را مدیریت کنند تا در بزرگسالی پولهای خود را عاقلانه خرج کنند. حتماً دیدهاید بعضی از بچهها اهل پسانداز کردناند و برخی دیگر هم خراج هستند. میتوان بین این دو حالت تعادل ایجاد کرد. بچههایی که مسوولیتپذیری و مدیریت مالی را آموزش میبینند، در بزرگسالی در مسایل مالی خود انسانهای مسوولتری هستند.
۴. هنر مکالمههای کوتاه
مکالمههای کوتاه برای داشتن مسوولیتپذیری در زندگی ضروری هستند. اگر فرزندتان نتواند یک مکالمهی کوتاه انحام بدهد، چطور میتواند در مصاحبههای شغلی موفق باشد؟
این مهارت پایه و اساس مهارتهای اجتماعی است. کودکان باید باز کردن سر صحبت را یاد بگیرند. با این مهارت است که دوستیابی و ارتباط با دیگران اتفاق میافتد. توانایی شروع مکالمه با یک بحث کوتاه، باارزشترین مهارتی است که فرزند شما قبل از ترک خانه بهدست میآورد.
اگر کودکان یاد بگیرند چطور مکالمه دوستانهای را شروع کنند، در هر بار استفاده از این مهارت اعتماد به نفس بیشتری پیدا خواهند کرد. این کار به اعتمادبهنفس اجتماعی در تمام چیزهایی میانجامد که در زندگی با آن مواجه میشوند.
فرزندتان روزی ممکن است با رییسجمهور کشور ملاقات کند. اگر او این کار را با اعتمادبهنفس انجام دهد، احتمالاً میتواند در مهمترین ملاقات زندگیاش موفق بشود، زیرا بارها در این موقعیت قرار گرفته و مهارت ایجاد ارتباط کلامی از طریق مکالمههای کوتاه را آزمایش کرده است.
۵. مهارت تایپ کردن
کودکان من همیشه از توانایی تایپ کردن سریع من با لپتاپ شگفتزده میشوند. من همیشه به آنها میگویم که شما نیز میتوانید این توانایی را یاد بگیرید و روزی شما هم میتوانید بهسرعت تایپ کنید.
فرزندانتان چه وارد بازار کار شوند و چه به دانشگاه بروند، باید بتوانند تایپ کنند. جهان به سمت دیجیتالی شدن پیش میرود. تایپ کردن و کار با صفحهکلید درست بهاندازهی یادگیری زبان جایی که در آن زندگی میکنید، ضروری است.
آیا فرزندتان در بزرگسالی میتواند بدون دانستن مهارت تایپ موفق شود؟ مطمیناً غیرممکن است. اگر میخواهید فرزندتان موفق و مسوولیتپذیر باشد، باید به او یاد دهید چطور تایپ کند. تقریباً در همهی مشاغل یک بخش دیجیتال وجود دارد. بنابراین دانستن نحوه استفاده از ابزار دیجیتال و تایپ کردن ضروری است. هرچه فرزندانتان بیشتر در این توانایی مهارت کسب کنند، بهتر خواهد بود.
قابلیت استفاده از لپتاپ و گوشیهای هوشمند بسیار مهم و برای بچهها آسانتر از بزرگسالان است. کودکان بدون هیچ راهنمایی میتوانند از دوره پیش از مکتب کار با تبلت را یاد بگیرند. این یادگیری برای کودکان بیشتر غریزی بهنظر میرسد.
بگذارید در کودکی این مهارتها را یاد بگیرند چون در بزرگسالی برای کار در شرکت، تنظیم اینترنتی قرارهای ملاقات یا وبلاگنویسی شخصی به آن نیاز پیدا خواهند کرد. مهارت نوشتن برای موفقیت و مسوولیتپذیری در بزرگسالی ضروری است.
۶. برنامهریزی برای رسیدن به اهداف
اگر میخواهیم فرزندانی مسوول داشته باشیم، باید تعیین هدف را به آنها یاد دهیم و کمکشان کنیم برای رسیدن به اهداف خود برنامهریزی کنند. نیازی نیست که کودکان کل اهداف زندگیشان را در ۱۲ سالگی بدانند، اما اینکه اهدافی مناسب سنشان داشته باشند، میتواند مفید باشد.
یاد دادن این مهارت به فرزندتان، آنان را در بزرگسالی موفق و مسوول خواهند ساخت. شاید لازم باشد چند بار اول به او در تنظیم اهدافش کمک کنید.
۷. سالم ماندن با ورزش و عادات مفید غذایی
مسوولیتپذیر بودن دربرابر بدن ما برای زنده ماندن امری اساسی است. اگر نتوانیم از بدن ما مراقبت کنیم، زندگی ناسالم طول عمر ما را کم میکند. بهعنوان والدین وظیفهی ماست که اهمیت ورزش و رژیم غذایی سالم را بیاموزیم. کودکان با دیدن سبک زندگی ما بهعنوان الگو میتوانند روش سالم زندگی کردن را یاد بگیرند.
راههای دیگری که بهوسیله آن میتوانیم به فرزندان خود یاد دهیم چگونه دربرابر بدن خود مسوولیتپذیر و مراقب باشند، عبارتاند از:
- حداقل یک وعده غذایی در روز را خانوادگی صرف کنید؛
- فرزندتان را بیرون از خانه ببرید و او را درگیر کارها کنید؛
- ابزار و وسایل مربوط به فناوریهای جدید را خاموش نمایید؛
- روی فعالیتهای فوقبرنامه تمرکز کنید؛
- هیچوقت غذا را جایزه قرار ندهید؛
- مطمین شوید که مکتب فرزندتان روزانه برنامه کافی ورزشی دارد.
۸. درست و مناسب لباس پوشیدن
آموزش مسوولیتپذیری به کودکان درباره طرز لباس پوشیدن و ظاهر بسیار مهم است. اگر با دکمههای کندهشده در جایی مثل محل کار حاضر شوید، احترام کافی دریافت نخواهید کرد. چه خوشتان بیاید و چه نه، ظاهر شما تابلویی از خودتان است.
برداشتهای اولیه از شما معمولاً از روی ظاهرتان صورت میپذیرد. مرتب بودن و پوشیدن لباسهای تمیز و بدون چروک که با یکدیگر همخوانی داشته باشند، از مهارتهای مهم زندگی است. اگر در جلسه مصاحبهی شغلی با لباس شنا شرکت کنید، حتما دیوانه بهنظر خواهید رسید و نمیتوانید آن شغل را بهدست بیاورید. شاید مثال اغراقآمیزی باشد، ولی پوشیدن لباس شنا برای مصاحبه استخدامی درست به بدی پوشیدن شلوار لی پاره و تیشرت کهنه چروک برای مصاحبه یک شغل اداری است.
چیزی که بر تن میکنید، به اطرافیان نشان میدهد که چه حرفی راجع به خود برای گفتن دارید. آیا به خود احترام میگذارید؟ آیا به مراسمی که در آن شرکت میکنید احترام میگذارید؟ آیا به افرادی که با آنها ملاقات میکنید احترام میگذارید؟ شرکت کردن در یک عروسی رسمی با شلوار لی به هیچوجه خوب و جالب نیست. این اتفاق زمانی رخ میدهد که افراد از کودکی یاد نگرفتهاند چگونه درست و متناسب با موقعیت لباس بپوشند.
خودتان الگوی فرزندتان باشید و همزمان به او نکات مربوط به نحوهی درست لباس پوشیدن را نیز از کودکی یاد دهید تا در بزرگسالی اهمیت درست ظاهر شدن و مرتب لباس پوشیدن را درک کند. این به آن معنا نیست که فرزندتان هرروز مجبور به رعایت الگوی پوشش خاصی باشد، بلکه به این معنی است که شما فرزندتان را راهنمایی میکنید و به او مزایای اجتماعی لباس پوشیدن در موقعیتهای خاص را یاد میدهید.
۹. استفاده از ابزار و تعمیرات ابتدایی
وقتی فرزندتان بزرگ میشود و به خانهی خودش میرود، بهتر است استفاده از میخ و چکش، تبدیل کردن لامپ و طرز استفاده از انواع پیچکش را بلد باشد.
اتفاقاتی در زندگی رخ میدهند که برای مقابله با آنها دانستن مهارت تعمیر کردن که شامل دوختودوز هم میشود ضروری است. مثلاً اگر در روز اول شروع صنفها، تنها تیشرت تمیز فرزند شما دکمه نداشته باشد، باید چکار کند؟ با چسب آن را بچسباند یا دکمه را بدوزد؟ اگر فرزندتان را درست آموزش داده باشید، میتواند با استفاده از نخ و سوزن دکمه را بدوزد و تعمیرات ابتدایی لباسهایش را انجام دهد.
اگر بدنهی کلید برق ساختمان محل زندگی فرزندتان شل شده و بیرون آمده باشد، آیا او یاد گرفته است که از کدام پیچکش برای محکم کردن دوبارهی آن استفاده کند یا سیمهای برق خطرناک را روی دیوار به حال خود رها خواهد کرد؟ مهارتهای ابتدایی نیازمند آموزشهای ابتدایی تحت مراقبت شما هستند. اگر پیچ یکی از اسباببازیهای کودکتان افتاد، از این فرصت برای آموزش نحوهی استفاده از پیچکش در محکم کردن پیچ استفاده کنید.
وقتی شما از کودکی این مهارت را به او بیاموزید، او یاد میگیرد دربرابر وسایل خود و خانه مسوولیتپذیر باشد و توانایی تعمیرات ابتدایی را هم یاد بگیرد.
۱۰. مدیریت زمان
کودکان مدیریت زمان را از سنین پایین یاد میگیرند. آیا به فرزندتان یاد میدهید صبح دیر از خواب بیدار شود و سپس با عجله از دروازه بیرون برود و برای اینکه ظرف غذا را جا گذاشته برگردد و دیر به مکتب برسد؟ یا اینکه میداند که باید زمانبندی کند و برای آن لازم است ۷ صبح از خواب بیدار شود، تا ۷:۲۰ صبحانه را تمام کرده باشد و تا ۷:۳۰ تمام وسایل مکتب را جمع کرده و آماده کنار در منتظر باشد تا به مکتب برود؟
مدیریت زمان در کودکی به فرزندتان یاد میدهد چطور در بزرگسالی وقت خود را مدیریت کند. اگر کودکتان را سر موقع بیدار نکنید، قبل از بیدار شدن ۵ دفعه بخوابد، آموزش مهارت مدیریت زمان امکانپذیر نخواهد بود. اگر کودکتان هر روز صبح در بیدار شدن از خواب مشکل دارد، شاید نیاز است شبها او را زودتر بخوابانید. پیدا کردن بهترین ساعت بیدار شدن از خواب بدون اینکه به عجله برای حاضر شدن نیاز باشد، فرزندتان را برای یادگیری مهارت مدیریت زمان آماده میکند. همین مساله دربارهی زمان درست خوابیدن هم وجود دارد. این دو مورد روی توانایی حضور بهموقع در محل کار در بزرگسالی فرزندتان هم اثر میگذارد.
با الگو قرار دادن خودتان به او یاد دهید زود رسیدن بهتر از دیر کردن است. ثبات در رفتار شما بیشتر از هرچیزی مدیریت زمان را به فرزندتان یاد خواهد داد.
۱۱. واکنش در مواقع اضطراری
هر کودکی باید بداند چگونه در مواقع اضطراری رفتار کند تا بتواند در بزرگسالی مسوولیتپذیر باشد. آیا فرزند شما میداند چطور به امبولانس زنگ بزند؟ این ابتداییترین چیزی است که میتوانیم به کودک خود یاد دهیم.
قدم بعدی یاد دادن کمکهای اولیه و عملیات احیای قلبی است. صنفهایی هست که در آنها کمکهای اولیه را به نوجوانان آموزش میدهند. حتی شرکت در صنف]ای کمکهای اولیه یکروزه، فرزندتان را برای اقدامات احتمالی در مواقع اضطراری آماده میکند. هیچوقت نمیدانید در زندگی برای فرزندتان چه اتفاقاتی ممکن است رخ دهد. ممکن است فرزندتان شغل نیمهوقت نگهداری از نوزادان را در دوران دانشجویی بپذیرد و نوزادی را که از آن مراقبت میکند، مار بگزد. آیا میداند بدون هراس و اضطراب چه باید بکند؟ آیا فقط به امبولانس زنگ میزند یا میداند چطور عملیات کمکهای اولیه را انجام دهد؟ دانستن این مهارت بسیار باارزش است چون با استفاده از آن میتواند جان یک انسان را نجات دهد.
۱۲. تمیز کردن خانه
اینکه به کودکانتان چگونه تمیز کردن خانه و اهمیت تمیز و مرتب نگه داشتن آن را بیاموزید، برای مسوولیتپذیری در دوران بزرگسالی بسیار مهم است. اگر فرد نداند که همیشه باید قبل از خروج از خانه، سرویس صحی را تمیز کند، تا زمانی که دیگران نگویند متوجه نمیشود چقدر سرویس صحیاش چتل است. زمانی که به فرزندتان نحوهی تمیز کردن خانه را یاد میدهید، علاوه بر آموزش این مهارت، به او یاد میدهید که گردوخاک، چتلی و دوده کجا بیشتر جمع میشود.
اولین باری که وظیفهای را به فرزندتان میدهید، با توضیح دادن آن برای او شروع کنید. مثلاً در تمیز کردن کف آشپزخانه به او یاد دهید چطور از جاروب استفاده کند، از کدام شوینده بهتر میتواند استفاده کند و کجا میتواند سطل و جاروب را در خانه پیدا کند. پس از تمام شدن کارش نتیجه را بررسی کنید و اگر نیاز بود راهنماییهای لازم برای بهتر شدن را به او بدهید. احتمالاً ممکن است گوشهها را از قلم انداخته باشد. میتوانید برای تمیز کردن فضای اصلی او را تشویق کنید و سپس به او یاد دهید چطور گوشهها را هم تمیز کند.
مشخص کردن وظایف هفتگی برای تمیز کردن خانه توسط فرزندان یکی از راههای خوب برای آموزش مسوولیتپذیری به کودکان است. با این کار نهتنها کودکان یاد میگیرند چطور تمیز کنند، کار گروهی را هم یاد خواهند گرفت. خانوادهی شما مانند یک تیم است؛ پس هر کس وظایف و نقشی در مراقبت از خانه برعهده دارد و باید آن را بهدرستی انجام دهد. تمیز نگه داشتن خانه نیز یکی از این وظایف است.
۱۳. تیل زدن
اگر فرزند نوجوانتان بهتازگی گواهینامه رانندگی گرفته است، بهتر است بداند چطور خودش تیل بزند. این مهارتی ابتدایی است که اغلب والدین فراموش میکنند به فرزندشان بیاموزند. همه تانکتیلها یک شکل نیستند و خیلی از آنها هم راهنمای استفاده ندارند. پس چند دقیقه وقت بگذارید و به فرزند خود یاد دهید چطور وسیله نقلیه خود را تیل بزند.
۱۴. استفاده از وسایل حملونقل عمومی
دانستن نحوهی استفاده از وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسیهای اینترنتی، تاکسیهای شهری یا بس و مترو بسیار مهم است. مثلاً دختر ۱۸ ساله شما جایی دور از خانه در زمان دانشجویی بدون وسیله نقلیه مانده و نمیداند چطور تاکسی اینترنتی بگیرد. دوستانش برای برگرداندن او در دسترس نیستند و دوکانی هم باز نیست که برای درخواست موتر از کسی کمک بگیرد. باید چه کند؟ استفاده از وسایل حملونقل عمومی را قبل از آنکه فرزندتان گرفتار موقعیت بدی شود، به او یاد دهید. این بخشی از مسوولیتپذیری خواهد بود.
اگر سفر کردید و مجبورید از مترو استفاده کنید، از فرزندتان برای فهمیدن مسیر رفتوبرگشت کمک بگیرید. وقتی با فرزند نوجوان خود بیرون میروید، به او یاد دهید چطور تاکسی بگیرد. به این ترتیب، وقتی تنهاست میتواند از پس این کار بربیاید.
۱۵. دفاع از حق خود
یکی دیگر از مواردی که زمینه آموزش مسوولیتپذیری به کودکان میتوانید انجام دهید این است که به آنها یاد بدهید از حق خودشان دفاع کنند. روزی خواهد رسید که والدینشان برای دفاع از آنها در حل مشکلات، همراهشان نخواهند بود. فرزندتان باید بتواند دفاع از حق خود را در کودکی تمرین کند تا برای انجام آن در بزرگسالی آماده بشود.
مثلاً اگر فرزند نوجوان شما حس میکند که مربی ورزشش با او منصفانه برخورد نمیکند، باید بتواند این موضوع را اول به مربیاش بگوید. در مرحلهی بعدی اگر دیدید مشکل حل نشده است، برای حل کردن آن بهعنوان پدر یا مادر او وارد عمل شوید. اما گفتوگوی اولیه باید بین فرزند شما با مربیاش انجام شود نه والدین با مربی. شما میتوانید به فرزندتان کمک کنید بداند در هنگام صحبت کردن چه بگوید و درباره چه نکات مهمی صحبت کند؛ ولی مسوولیت حرف زدن با خود اوست. او باید بلد باشد چطور از حق خود دفاع کند.
اینکه به فرزندتان یاد دهید چطور از خودش دفاع کند، او را در بزرگسالی به بزرگترین حامی خودش تبدیل خواهد کرد. به این فکر کنید که شاید روزی حق فرزندتان در محل کار پایمال شود یا در حق او کملطفی شود و لازم باشد که از حق خودش دفاع کند. اگر این مهارت را در کودکی نیاموخته باشد، چطور میتواند از حقش دفاع کند، شرایط را بهبود دهد و آینده بهتری را برای خودش رقم بزند؟
۱۶. کار گروهی و همیار خوب بودن
عضو خوبی از یک گروه بودن در زندگی ضروری است. برای موفقیت باید بدانیم چطور با بقیه کار کنیم. عضوی از یک گروه بودن باید از خانه آغاز شود. کودکان بخشی از گروه خانواده هستند؛ یعنی فرزندان باید یاد بگیرند چطور کمک کنند و بخشی از فرایند پیشرفت خانه و کارهای مربوط به آن باشند. میتوانید به آنها وظایف هفتگی بدهید تا بدانند کارهای خانه چطور پیش میروند.
آنها را عضوی از یک تیم ورزشی کنید تا یاد بگیرند چطور عضوی از گروه باشند. کار گروهیِ قوی و دانستن نحوهی کمک به دیگران برای آموزش مسوولیتپذیری به کودکان و اینکه عضوی مفید برای جامعه شوند، بسیار مهم است.
۱۷. داشتن اخلاق خوب
خوش اخلاقی و درست رفتار کردن مکمل هم هستند. کودکی که بلد باشد چطور خوشرفتاری کند، میداند چطور در جامعه مسوولیتپذیر رفتار کند. کودکانی که بدون آشنایی با مناسبات اجتماعی بزرگ میشوند، در بزرگسالی بیمسوولیت رفتار خواهند کرد.
مثلاً بردن گل و شیرینی وقتی به مهمانی رسمی شام دعوت هستید، رفتاری مودبانه است. اگر فرزند شما آن را یاد نگرفته باشد و دستخالی در مهمانی شرکت کند و یا طوری لباس بپوشد که فکر میکنی میخواسته به ساحل برود، میزبان خود را ناراحت خواهد کرد. آموزش اخلاق به کودکان قدم بزرگی در ساختن بزرگسال مسوول است.
رفتار درست از خانه آغاز میشود و فراتر از آموزش استفاده از ظروف نقره برای مهمانی است. فرزند شما باید بداند چطور محترمانه برخورد کند و از عبارات مودبانهای مثل «لطفاً» و «متشکرم» استفاده کند.
بزرگسالانی که بلد نیستند چطور محترمانه برخورد کنند، در کودکی رفتار مناسب و اهمیت برخورد با دیگران را یاد نگرفتهاند.
سخن آخر
بزرگ کردن کودکان چیزی بیشتر از غذای خوب دادن به آنها و خرید لباس خوب برایشان و یا فرستادن آنها به مکاتب خوب است. یکی از وظایف پدر و مادرها آموزش مهارتهایی به فرزندان است که آنها را برای بزرگسالی آماده میکند. آموزش مسوولیتپذیری به کودکان از همان سنین ابتدایی بسیار مهم است، ولی هیچوقت برای یاد دادن مهارتهای مهم زندگی به هیچکس دیر نیست.