عبدالاحمد حسینی
سالها جنگ و خشونت در افغانستان، باعث شده تا شماری از کودکان و نوجوانان نیز پا به این مسیر بگذارند و حداقل برای کسب مهارت پیشبرد جنگ و خشونت، ابتدا از انجام بازیهای خشونتآمیز و جنگی کمیپوتری شروع کنند. این بازها از یک سو به مهارتهای جنگی کودکان میافزاید و از جانب دیگر برایشان لذتبخش است.
در شهر کابل صدها و شاید هم هزارها دکان بازیهای کمیپوتری یا «گیمنت» وجود دارند که بیشتر علاقمندان این دکانها را کودکان و نوجوانانی تشکیل میدهند که از بازهایهای جنگی و خشونتآمیز لذت میبرند.
وارد شدن به دکانهای «گیمنت»، شبیه وارد شدن به یک فضای خشن و جنگی است که بخش اعظم کودکان حاضر در آن محل را به خود مصروف کرده است.
وارکرفت، یک گیمنت در کابل است که کودکان و نوجوانان مشتریان اصلی آن است. در فضای این گیمنت، صداهای شلیک سلاحهای سبک و سنگین با سروصداهای کودکان و نوجوانان میپیچید.
میثم یک کودک ۱۲ ساله، عضوی یکی از تیمها است که جلوی یک پایه کمپیوتر نشسته و با سه تن دیگر یک بازی جنگی آنلاین کمپیوتری بنام «Dota All Star» را انجام میدهد. این بازی طوریست که شما به عنوان یک شخصیت جنگی، اقتدار یک پادشاهی را هدف قرار دهید و با عبور از دیوارهای دفاعی دشمن، وارد پایگاه اصلی پادشاهی شده و حکومت جدیدی راهاندازی کنید.
میثم از بازی Dota All Star لذت میبرد و میگوید که او بیشتر اوقات فیلمهای جنگی نگاه کرده و گیمهای جنگی بازی میکند. میثم روزانه نزدیک به چهار ساعت از وقتاش را صرف انجام بازیهای جنگی میکند.
علیرضا ترکان مالک گیمنت «وارکرفت» نیز، میگوید که بیشتر مشتریانش را کودکان و نوجوانان تشکیل میدهند. به گفتهی او، بیشتر کسانی که به گیمنتاش مراجعه میکنند از ده سال بالاتر دارند. علیرضا ترکان به کودکخبر گفت: «ما در کشوری زندگی میکنیم که خشونت به بیشترین حد ممکن مروج است و بچههای متاثر از جنگ و خشونت که اکثراً عقدهای به نظر میرسند، به گیمهای جنگی و فیلمهای جنگی علاقمند اند.»
مالک «وارکرفت» افزود که آیجیآی، وارکرفت، جیتیای و دیگر بازهای جنگی کمیپوتری علاقمندان زیادی در میان کودکان و نوجوانان دارد.
بیماری سادیسم
در همینحال، برخی از روانشناسان میگویند که تمایل کودکان و نوجوانان برای دیدن فیلمهای جنگی و انجام بازیهای خشونتآمیز، ناشی از وضعیت موجود در کشور است. آنان میگویند که انجام چنین بازهایی سلامت روانی و روحی کودکان و نوجوانان را به خطر میاندازد و این مساله حتی میتواند سلامت آینده جامعه را تحت تاثیر قرار بدهد.
ناصر حبیبی استاد در دانشکده روانشناسی دانشگاه کابل، به خبرگزاری کودکخبر گفت که فضای خشونتآمیز در خانواده و محیط باعث شده است تا کودکان و نوجوانان بیشتر علاقمند مسایل خشونتآمیز مثل گیمها و فلمهای جنگی شوند. آقای حبیبی افزود: «محتوای درسی در مکاتب، نشر خبرهای کشتوخون از طریق رسانهها و خشونتهای خانوادگی از جمله عوامل مشوق کودکان به مسایل خشونتآمیز میشود.»
ناصر حبیبی وضعیت موجود را نگرانکننده توصیف کرده گفت که بازی زیاد گیمهای جنگی و تماشای فیلمهای خشونتآمیز، بر سلامتی روحی و روانی کودکان و نوجوانان تاثیرات منفی به جا میگذارد. به گفتهی او، انجام دوامدار این بازهایها، کودکان و نوجوانان را به بیماری «سادیسم» یا لذت بردن از آزار و اذیت دیگران، مبتلا کرده و همچنین دچار اضطراب میسازد.
استاد ناصر حبیبی از خانوادهها خواست تا برای تفریح و گذراندن وقتهای اضافی کودکان شان، راهکارهای مناسبی را در نظر بگیرند و از انجام بازها و فعالیتهای خشونتآمیز جلوگیری کنند.