کودک‌خبر صدای بلند کودکان
#کودک‌خبر، کابل: کمیسیون مستقل حقوق بشر، با انتشار گزارشی از وضعیت حقوق بشری کودکان در افغانستان در سال جاری خورشیدی، گفته است که میزان خشونت‌ها علیه کودکان امسال شانزده درصد افزایش یافته است. در این گزارش، به جز از خشونت‌های مسلحانه، عاملان اصلی دیگر نوع خشونت‌ها علیه کودکان، خانواده‌ها و افراد وابسته به پولیس ذکر شده است.
این گزارش که امروز منتشر شد، در نتیجه تحقیق کمیسیون مستقل حقوق بشر از ۵هزار و ۳۱۸ کودک بین هشت تا هجده ساله در ۲۸ ولایت صورت گرفته است.
از این میان، ۸۳۵ کودک از خانواده‌های بی‌جاشده، ۱۹۹۰ کودک دیگر از خانواده‌های عودت‌کننده به کشور و هم‌چنین ۲هزار و ۴۹۳ کودک هم مربوط به خانواده‌هایی که بی‌جاشده و عودت‌کننده نیستند، می‌باشند.
هم‌چنین بیش از هشتادوسه درصد این کودکان شامل تحقیق در خانه با خانواده‌های‌شان و بیش از ۱۶درصد دیگرشان در پرورشگاه‌ها زندگی دارند.
در گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر آمده است که میزان انواعی خشونت‌ها علیه کودکان در سال جاری خورشیدی شانزده درصد افزایش داشته است. کمیسیون مستقل حقوق بشر می‌گوید: « براساس یافته‌های تحقیق، در این سال در مقایسه با سال قبل، خشونت علیه کودکان ۱۶ درصد افزایش یافته است که شامل خشونت‌های روانی، فیزیکی، اقتصادی، جنسی و دیگر خشونت‌ها بوده است. از میان ۱۳۹۱ کودکی که قربانی خشونت بوده‌اند، ۹۴۸ تن پسر و ۴۴۳ تن دیگر دختر بوده‌اند.»
کودکان قربانیان اصلی منازعات مسلحانه
گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر حاکیست که خشونت‌های مسلحانه، عامل اصلی وخیم شدن وضعیت حقوق بشری کودکان به شمار می‌رود. این کمیسیون گفته که در سال مالی ۱۳۹۹، در کمیسیون هشت‌هزار و پنج‌صد قربانی خشونت‌های مسلحانه به ثبت رسیده که از این میان ۲۰۱۹ تن آنان یعنی نزدیک به ۲۴ درصد آنان کودک بوده‌اند. کمیسیون حقوق بشر می‌گوید: «این رقم در سال مالی ۱۳۹۸ که تعداد تلفات افراد ملکی ۱۰هزار و ۷۷۲ تن به ثبت رسیده بود، ۲۶۹۶ تن شامل ۲۵درصد کل تلفات افراد ملکی بود. بنابراین در سال جاری میزان تلفات کودکان در مقایسه به سال قبل نسبت به کل تلفات ملکی ۱.۲ درصد و نسبت به تعداد تلفات کودکان ۲۵.۱ درصد کاهش داشته است.»
کمیسیون حقوق بشر در عین‌حال گفته که در سال مالی ۱۳۹۹، یک‌صد و بیست‌وشش کودک درگیر منازعه مسلحانه را نیز ثبت کرده و این کودکان در صفوف نیروهای امنیتی دولتی و گروه‌های مسلح مخالف دولت بوده‌اند. کمیسیون گفته که ۲۰ تن از این کودکان شامل نیروهای امنیتی دولتی، ۹۶ تن در صفوف نیروهای مسلح غیرمسوول به شمول گروه‌های مسلح مخالف دولت حضور داشتند. سال گذشته نیز از فعالیت مسلحانه ۹۰ کودک در صفوف نیروهای مسلح دولتی و غیردولتی گزارش شده بود.
هم‌چنین این گزارش حاکیست که افزون بر کودکان درگیر در منازعات، ۱۳ کودک دیگر به‌عنوان کارگر در قطعات نظامی و امنیتی و پوسته‌های نظامی مخالفان دولت، مصروف کار بوده‌اند.
کودکان قربانی خشونت
در سال مالی ۱۳۹۹، از میان ۵هزار و ۳۱۸ کودک شامل تحقیق، ۱۳۹۱ کودک یعنی بیش از ۲۶ درصد آنان قربانی خشونت بوده‌اند. این رقم در سال ۱۳۹۸ خورشیدی به ۵۳۵ کودک از میان ۵هزار و ۲۴۸ کودک می‌رسید. بنابراین آمار، میزان خشونت‌ها علیه کودکان در سال جاری شانزده درصد افزایش یافته است.
نوع خشونت‌ها علیه کودکان
در سال ۱۳۹۹ خورشیدی، بیش از چهل‌وپنج درصد کودکان شامل تحقیق قربانی خشونت‌های روانی، فیزیکی، اقتصادی، جنسی و انواع دیگری از خشونت‌ها بوده‌اند.
خشونت‌های جنسی
یافته‌های کمیسیون حقوق بشر نشان می‌دهد که ۳۴ کودک شامل تحقیق، در سال جاری قربانی خشونت‌های جنسی شده‌اند. این کودکان در ۱۶ مورد قربانی تجاوز جنسی، چهار مورد قربانی اجبار به فحشا، دو مورد قربانی اجبار به لواط، هفت مورد قربانی آزارواذیت جنسی، چهار مورد اجبار به روابط زن‌وشوهری خلاف خواست خودش و یک مورد هم قربانی بارداری اجباری شده‌اند.
خشونت‌های فیزیکی
از میان کودکان قربانی خشونت‌های فیزیکی در ۱۱ مورد کودکان به قتل رسیده‌اند، به شمول ۳ مورد قتل ناموسی و دو مورد آتش زده شدن و هم‌چنین دو مورد دیگر اعضای بدن آنان قطع شده است. در هفت مورد هم ضرب‌وجرح شده، در یک مورد اجبار به استفاده از مواد مخدر شده، در سه مورد به کار اجباری کشانده شده‌اند و در ۱۱۷ مورد دیگر لت‌وکوب شده‌اند.
از مجموع ۶۲۸ کودکی که قربانی خشونت‌های لفظی و روانی شده‌اند، در ۹ مورد کودکان مورد اتهام قرار گرفته، در ۵ مورد به انزوای اجباری کشانده شده، در دو مورد به خاطر نداشتن کودک توهین شده، در ۱۲ مورد تهدید به طلاق و اخراج از منزل شده، در ۵ مورد تهدید به قتل شده و ۷۴ مورد دشنام تحقیر و تخویف شده‌اند.
همین‌طور از این میان ۴۴ کودکی قربانی خشونت‌های اقتصادی، در ۳۶ مورد از حق نفقه خود محروم شده‌اند. این کودکان دخترانی هستند که ازدواج کرده‌اند. در ۵ مورداز حق دریافت مهریه خود محروم شده‌اند. این کودکان نیز دخترانی هستند که ازدواج کرده بودند. در دو مورد از حق تصرف در اموال شخصی و در یک مورد هم از حق تصرف در ارث، محروم شده‌اند.
بد دادن، خریدوفروش دختر به بهانه ازدواج، منع آزادانه انتخاب همسر، نامزدی اجباری، نفی قرابت، منع دیدوبازدید اقارب، چندهمسری، منع دسترسی به خدمات صحی و منع دسترسی به تعلیم و تربیت از دیگر نوع خشونت‌ها علیه کودکان می‌باشند.
عاملان خشونت علیه کودکان
گزارش کمیسیون نشان می‌دهد که از میان ۱۳۹۱ کودکی که مورد خشونت قرارگرفته‌اند، ۵۱۱ تن آنان از افراد وابسته به پولیس، ۲۴۱ کودک از اعضای خانواده خود، ۱۱۱ کودک از صاحب‌کار خود و ۸۱ کودک از معلم، ۵۵ تن از دیگر کودکان و ۳۹۲ تن دیگر از سایر افراد به‌عنوان عامل خشونت علیه خودش نام برده‌اند.
کودکان محروم از هویت
معلومات کمیسیون نشان می‌دهند که از میان ۵۳۱۸ کودک شامل تحقیق، ۲۸۷۴ تن آنان تایید کرده‌اند که تذکره دارند و ۲۳۶۷ کودک دیگر گفته‌اند که تذکره ندارند. ۱۷ تن باقی‌مانده در این زمینه معلومات نداده‌اند.
از میان کسانی که تایید کرده‌اند تذکره تابعیت ندارند، ۶۷ تن آنان که در پرورشگاه‌ها زندگی می‌کردند، اظهار داشته که به دلیل روشن نبودن هویت والدین‌شان، نمی‌توانند تذکره دریافت کنند و عملاً از دسترسی به این حق محروم‌اند.
چالش‌های حقوق بشری کودکان در مراکز اصلاح و تربیت
یافته‌های کمیسیون از وضعیت حقوق بشری کودکان تحت حجز در مراکز اصلاح و تربیت، نشان داده است که از میان ۵۹۸ کودک ۱۱۲ تن آنان مدعی شده که آنان شکنجه شده و در دوره‌ی توقیف مورد بدرفتاری قرار گرفته‌اند. هم‌چنین ۲۰۰ کودک گفته‌اند که بیشتر از مدت معینه در توقیف به سر برده‌اند، ۲۸۶ تن از کودکان تحت حجز از موارد نقض حقوق بشری‌شان سخنی نگفته‌اند.
میزان بدرفتاری یا ادعای شکنجه کودکان در سال جاری نسبت به سال ۱۳۹۸ که در آن ۱۰۱ تن از میان ۵۹۱ کودک شامل تحقیق مدعی بدرفتاری و شکنجه از سوی مسوولان شده بودند، ۱.۶ درصد افزایش داشته است.
چالش‌های دسترسی کودکان به تعلیم و تربیت
از میان ۵۳۱۸ تن از کودکانی شامل تحقیق سن ۴ تن آنان زیر ۷ سال و ۳ تن دیگر نامعلوم ثبت شده است. این یعنی ۵۳۱۱ تن آنان شامل ۹۹.۹٪ بالای ۷ سال و واجد شرایط رفتن به مکتب بوده‌اند. در حالی‌که از این میان تنها ۱۹۶۲ تن شامل ۳۶.۹٪ آنان تایید کرده‌اند که به مکتب می‌روند؛ و ۳۰۳۹ تن شامل ۵۷.۲٪ گفته‌اند که به مکتب نمی‌روند.
یافته‌های کمیسیون در سال گذشته نشان داده بود که از میان ۵۲۴۸ کودک شامل تحقیق که واجد شرایط رفتن به مکتب بودند، ۲۶۶۱ تن آنان شامل ۵۰.۷٪ به مکتب نمی‌رفتند؛ بنابراین در سال مالی ۱۳۹۹ رقم کودکان دارای شرایط که از رفتن به مکتب محروم گردیده‌اند نسبت به سال قبل ۶.۵٪ افزایش‌یافته است.
دلیل نرفتن به مکتب
۱۴۵ کودک، شامل کسانی که به مکتب نمی‌رفتند گفته‌اند که دلیل نرفتن آنان به مکتب این است که جامعه نسبت به مکتب دیدگاه منفی دارند. ۲۵۱ کودک از نبود امنیت لازم، ۱۶۳۳ کودک از مصروفیت‌شان به کار، ۷۳ کودک از دوری راه مکتب، ۳۱ کودک از بسته بودن یا نبودن مکتب، ۷۴۵ کودک از مشکلات مالی و اقتصادی خانواده‌های خود، ۱۴۷ کودک از اجازه ندادن خانواده‌های خود، ۱۴ کودک از نبود تسهیلات موردنیاز در مکاتب به‌عنوان دلایل یا علل نرفتن خود به مکتب یاد کرده‌اند.
دسترسی کودکان به‌حق صحت
یافته‌های کمیسیون نشان داده است که در سال مالی ۱۳۹۹ از میان ۵۳۱۸ کودک شامل تحقیق، بیش از هفتاد درصد آنان گفته‌اند که وقتی مریض می‌شوند به داکتر مراجعه می‌کنند؛ اما نزدیک به ۳۰ درصد دیگر گفته‌اند که زمانی که مریض می‌شوند به داکتر مراجعه نمی‌کنند. کمیسیون گفته که آمار جدید نشان می‌دهد که میزان دسترسی کودکان به صحت، در سال جاری کاهش یافته است.
از میان کودکانی که هنگام بیماری به داکتر مراجعه نمی‌کنند، ۲۲درصد‌شان از دوری راه، ۲۴ درصد از نبود دوا در کلینیک‌ها و شفاخانه‌ها، نزدیک به ۲۰ درصد از گران بودن فیس داکتر، چهارده‌ونیم درصد از ناتوانی پرداخت کرایه موتر برای مراجعه به داکتر، ۱۲ درصد از پایین بودن کیفیت خدمات و بی‌اعتمادی به داکتر، سه درصد از نبود داکتر زن در کلینیک‌ها یا شفاخانه‌ها، یک‌ونیم درصد هم از اجازه ندادن فامیل برای مراجعه به داکتر شکایت کرده‌اند.
کودکان کارگر
براساس یافته‌های این تحقیق از میان ۵۳۱۸ کودک شامل تحقیق، نزدیک به شصت درصد این کودکان گفته‌اند که کار می‌کنند. سی‌وسه درصد گفته‌اند که کار نمی‌کنند.
این در حالیست که سال گذشته شمار کودکان کارگر بیش از ۴۹ درصد گزارش شده بود و امسال، رقم کودکان کارگر بیش از ده درصد افزایش یافته است.
بر اساس یافته‌های این گزارش، کودکان کارگر در کارهای مختلفی از جمله جمع‌آوری زباله، حمالی، دست‌فروشی، خشت‌پزی، کارگری در کارهای ساختمانی، خیاطی، قالین‌بافی، موترشویی، کارگر خانه به عنوان خدمه، کارگر رستورانت‌ها و هوتل‌ها، کارخانه‌های صنعتی، گدایی، دهقانی، کارگر حمام، مزراع کوکنار و گروه‌های نظامی مصروف هستند.
با این‌حال، کمیسیون می‌گوید که پس از بررسی و ثبت ۱۷۴ قضیه‌ای که در آن نقض حقوق بشری کودکان شناسایی شده است، اقدامات عملی را مبتنی‌بر نوع و مقتضیات قضیه انجام داده است. این فعالیت‌ها شامل دادخواهی برای تامین عدالت در قبال ۷۲ قضیه نقض حققو بشری کودکان، نظارت و پیگیری حقوقی، مشوره‌دهی حقوقی و اجرای پروژه‌های تحقیقی می‌شود.
