کودک‌خبر صدای بلند کودکان
منبع: Raising children.net..au
کودک‌خبر، کابل: شنیدن دشنام یا بد حرف زن کودکان، برای پدر و مادر شوک‌آور است. ممکن است برای‌تان سوال پیش بیاید که او این دشنام‌ها را از کجا شنیده و آیا معنی آن را می‌داند؟ روش برخورد با فحاشی کودک، اثر ماندگاری بر رفتار آینده او دارد. بنابراین باید نکات مهمی را در این باره بدانید.
چرا کودکان فحاشی می‌کنند
بد حرف زدن در میان کودکان نوپا، اغلب به دلیل کنجکاوی آن‌ها در حوزه زبان‌آموزی است. آن‌ها یک کلمه جدید را آزمایش می‌کنند، تا معنای آن را دریابند. گاهی اوقات نیز هنگام یادگیری یک واژه جدید، آن را به اشتباه به گونه‌ای دیگر تلفظ می‌کنند که معنای بدی می‌دهد.
کودکان گاهی اوقات برای بیان خستگی و درماندگی خود واژه‌های بدی به کار می‌برند؛ یا این‌که ممکن است کلمه‌ای را چون به نظرشان خنده دار است یا واکنش جالبی در دیگران ایجاد می‌کند، به زبان بیاورند. گاهی نیز بد حرف زدن کودک، نتیجه تقلید رفتار دیگران است.
برخورد با دشنام کودک: اقدام فوری
موثرترین راه برای برخورد با دشنام‌ها و حرف‌های بد کودک این است که کاملاً حرف او را نادیده بگیرید. هیچ گونه صحبت و تماس چشمی برقرار نکنید. اگر دلیل این رفتار کودک جلب توجه شما باشد، با این روش از ادامه آن جلوگیری می‌کنید.
واکنش شما در تکرار حرف زشت کودک تاثیر می‌گذارد. کلید اصلی برخورد با حرف بد کودک آرامش است. ممکن است کمی طول بکشد، اما حتماً نتیجه می‌دهد.
اگر فرزند شما هم‌چنان حرف زشت یا بد را تکرار می‌کند، یا احساس می‌کنید این فرصت خوبی برای آموزش کودک پیرامون بد حرف نزدن است، سعی کنید با او در مورد انتخاب کلمات صحبت کنید. برای نمونه، می‌توان گفت: «ما کلماتی را که باعث ناراحتی دیگران می‌شود را نمی‌گوییم.» کودک‌ِ پیش از دوره‌ی ابتداییه مکتب ممکن است کلماتی را که استفاده می‌کند به طور کامل درک نکند، اما می‌تواند درک کند که زدن حرف زشت باعث ناراحتی دیگران می‌شود.
اگر بد حرف زدن کودک به این دلیل است که او در تلاش برای یادگیری کلمه جدیدی است. بهتر است که تلفظ کودک را به آرامی اصلاح کنید.
بیشتر بخوانید:
کودکان بد زبانی را اغلب از والدین یاد می‌گیرند
دلایل اختلالات زبانی یا گفتاری در کودکان چیست؟
روش‌های موثری که می‌توان به رشد گفتاری کودکان کمک کرد
آیا می‌دانید چطور آموزنده و یادگیرنده‌ی هستید؟
توضیح معنای کلمه «بد»
به طور کلی، کودکان نوپا و پیش از دوره ابتداییه مکتب، نیازی به توضیح دادن معنای حرف بد ندارند. آن‌ها کم سن‌و‌سال‌تر از آنند تا برخی از مفاهیمی را که در پس دشنام‌های رایج وجود دارد، درک کنند. فقط کافی است به آن‌ها بگویید: «این حرف خوبی نیست.»
برای کودکان بالای چهار سال می‌توانید از یک توضیح ساده استفاده کنید. اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است معنی کلمه را درک کند، می‌توانید از او سوال کنید که «آیا میدانی این کلمه به چه معناست؟» سپس به او توضیح دهید که چرا استفاده از آن درست نیست. برای نمونه می‌توانید بگویید، «این کلمه برای توصیف شاشیدن است و نباید جای دیگه از آن استفاده کنید.»
برخورد با حرف بد کودک در بلند مدت
بهتر است با بزرگ‌سالان منزل پیرامون کلمات و اصطلاحات قابل قبول به توافق برسید و نتیجه آن را در اختیار کودک قرار دهید. برای نمونه، در برخی از خانواده‌ها عباراتی مانند «لعنتی» قابل قبول است و در برخی خانواده‌ها نیست.
اگر در خانواده قوانینی برای حرف «بد» نزدن وجود داشته باشد، کار ساده‌تر می‌شود. برای نمونه می‌توانید به کودک بگویید: «لطفاً از یک کلمه زیباتر استفاده کن» یا «ما در این خانه از این کلمات استفاده نمی‌کنیم.»
اگر قوانین مربوط به حرف بد نزدن برای بزرگ‌سالان و کودکان به صورت یک‌سان اعمال شود، کودکان راحت‌تر می‌پذیرند. در نتیجه اگر می‌خواهید فرزندتان حرف بد نزد، مسلماً شما نیز باید مراقب حرف زدن‌تان باشید.
نکات کلیدی در برخورد با بد حرف زدن کودک
در ادامه پیشنهادهایی برای تشویق احترام گذاشتن به یک‌دیگر و حرف بد نزدن در خانواده مطرح شده است:
- ü به جای زدن حرف بد و دشنام دادن، به فکر راه حل‌ها و کلمات جایگزین مناسب باشید. برای نمونه، می‌توانید به جای پرخاشگری در هنگام عصبانیت بگویید «من خیلی احساس درماندگی و عصبانیت می‌کنم.» به این ترتیب شما روش بهتری برای بیان احساسات خود انتخاب کرده‌اید.
- ü هنگامی که متوجه شدید کودک در موقعیت خشم و درماندگی راه‌هایی به غیر از دشنام دادن و حرف بد زدن را در پیش می‌گیرد، او را تشویق کنید. برای نمونه، اگر کودک برای‌تان گفت که یکی از هم‌بازی‌هایش به او حرف بدی در بازی زده، و کودک شما پاسخ او را با دشنام نداده و آرامش خود را حفظ کرده است، رفتارش را تحسین کنید.
- ü مراقب باشید که کودک چه فیلم‌ها و برنامه‌هایی تماشا می‌کند و چه موسیقی‌هایی گوش می‌دهد. بر روی برنامه‌های تلویزیون و دیگر رسانه‌های در دسترس کودک نظارت کامل داشته باشید. بهتر است تلویزیون، کمپیوتر و سایر دستگاه‌ها را در بخشی از خانه قرار دهید که شما به راحتی بتوانید آن‌ها را ببینید.
- ü برای کودکان پیش از دوره‌ی مکتب و بعضی از کودکان نوپا اعضای خصوصی بدن و مسایل مرتبط با دستشویی رفتن برای‌شان جذاب است. گاهی اوقات آن‌ها شروع به استفاده از این دست کلمات می‌کنند. اگرچه شما استفاده از این کلمات را نمی‌پسندید، اما این فقط یک مرحله گذار است. نادیده گرفتن این رفتار و توضیح دادن این‌که او نمی‌تواند از این کلمات و نام‌ها در خانه استفاده کند، به حل این مشکل کمک خواهد کرد.
عوامل بد حرف زدن کودک
دانستن دلیل این نوع حرف زدن کودک، موجب می‌شود تا رفتار درستی در برخورد با او داشته باشید.
- ü به نیاز کودک توجه شود
کودک حرف بد می‌زند تا توجه شما را به خود جلب کند یا واکنش خوبی از شما بگیرد. شما باید هیچ گونه واکنشی نشان ندهید. از خندیدن و یا عصبانی شدن اجتناب کنید. آرام باشید و خود را به نشنیدن بزنید. هنگامی که فرزندتان از ادبیات مودبانه استفاده کرد، به او توجه کرده و او را تحسین کنید.
- ü خشم و سرخوردگی کودک
اگر بد حرف زدن کودک به دلیل خشم یا سرخوردگی اوست، می‌توانید نام‌گذاری احساسات را به او یاد دهید؛ برای نمونه «من می‌ببینم که تو واقعاً عصبانی یا ناامید هستی.»
آگاهی یافتن از احساسات برای کودکان بسیار مهم و ضروری است. به این ترتیب کودک یاد می‌گیرد که احساسات خود را به شیوه‌ای صحیح بیان کند.
در موقعیت خشم و پرخاشگری کودکان، باید کودک بیاموزد که از موقعیتی که موجب عصبانیت‌اش شده، فاصله بگیرد. برای نمونه، اگر کودک از دست هم‌بازی‌اش عصبانی است، به او بگویید که از محیط بازی دور شود یا از یک بزرگ‌سال کمک بخواهد.
در موقعیت سرخوردگی و ناامیدی، باید با کودک مراحل حل مشکل را بررسی کنید. برای نمونه، اگر یک اسباب‌بازی را گم کرده است، پیشنهاد کنید که آخرین جایی که بازی می‌کرده را جستجو کند.
در هر دو حالت، شما می‌توانید راه‌های دیگر‌ی که می‌شناسید را برای مقابله با خشم و سرخوردگی به فرزندتان آموزش دهید. روش‌هایی مانند شمارش تا ۱۰، نفس عمیق و یا صحبت کردن در مورد احساسات. روش دیگر، تشویق کودک به استفاده از کلمات جایگزینی است که تهاجمی نیستند.
بیشتر کودکان دوست دارند کلماتی که می‌شنوند و یا خودشان می‌سازند را به زبان بیاورند. درمورد حرف بد همین مساله صدق می‌کند. کودک ممکن است این کلمات را از منابع مختلف داخل و خارج از خانه شنیده باشد. همه‌ی کودکان این کلمات را از پدر و مادر خود یاد نمی‌گیرند. تلویزیون، رسانه‌ها و گروه دوستان و هم‌سالان نیز در این میان نقش پر رنگی دارند.
